Điều hòa không khí trên ô tô là một tiện nghi không thể thiếu với tất cả các xe hiện nay. Điều hoà ô tô là một loại thiết kế giúp thay đổi nhiệt độ trong cabin xe theo nhu cầu của người dùng. Điều hoà ô tô thông thường có 2 loại. Loại 1 chiều chỉ có khả năng làm lạnh (còn gọi là máy lạnh). Loại 2 chiều vừa có khả năng làm lạnh, vừa có thể sưởi ấm. Đa phần các dòng xe ô tô hiện nay sử dụng loại điều hoà 2 chiều. Việc tìm hiểu sâu và sửa chữa chúng cũng đang là xu hướng của các kỹ thuật viên ngày nay. Vì vậy, việc nắm rõ những kiến thức căn bản trên hệ thống điều hòa là điều cần làm hiện nay. Là gara chuyên sửa điều hòa ô tô đời mới ở 392 Phúc Diễn, Hà Nội với cơ sở vật chất hiện đại, kĩ thuật viên là những người thợ có kinh nghiệm lâu năm. https://autotechvn.com/ có những lợi thế mà ít gara nào có được, từ giá cả đến bảo hành.
I. Cấu tạo và nguyên lí hoạt động của hệ thống điều hòa
1. Cấu tạo của điều hòa
a. Lốc điều hòa
Lốc điều hòa (hay còn gọi là lốc lạnh, lốc nén, máy nén) là một trong các bộ phận quan trọng nhất trong hệ thống điều hòa ô tô. Đây là bộ phận đảm nhận công đoạn đầu tiên trong quy trình hoạt động của điều hoà xe. Cụ thể lốc điều hoà giúp nén chất làm lạnh từ áp suất thấp thành áp suất cao rồi chuyển đến dàn nóng.
Từ dàn nóng, chất làm lạnh hóa thành thể lỏng và đi vào van tiết lưu. Ở van tiết lưu, do áp suất đột ngột giảm nên chất làm lạnh sẽ hóa hơi, chuyển đến dàn lạnh và được thổi ra ngoài, mang đến hơi mát, giúp nhiệt độ trong xe giảm xuống.
b. Giàn nóng
Cấu tạo của giàn nóng bao gồm các ống nhỏ và cánh tản nhiệt bằng nhôm và chúng được lắp ngay phía trước của két nước. Khi ô tô hoạt động, không khí sẽ đi qua giàn nóng để làm mát, kèm theo đó là một quạt làm mát để làm giảm nhiệt độ của môi chất lạnh. Giàn nóng có nhiệm vụ chuyển đổi môi chất lạnh từ dạng hơi thành môi chất lạnh có dạng lỏng ở nhiệt độ và áp suất cao.
c. Giàn lạnh
Có cấu tạo gần giống với dàn nóng nhưng dàn lạnh được thiết kế nhỏ hơn. Giàn lạnh có nhiệm vụ làm bay hơi môi chất lạnh dưới dạng hơi sương ở nhiệt độ và áp suất thấp thông qua van tiết lưu. Lúc này, môi chất được giảm nhiệt độ đột ngột sẽ tỏa hơi lạnh ra môi trường.
d. Van tiết lưu
Van tiết lưu trên hệ thống điều hòa có 2 nhiệm vụ chính:
- Thứ nhất, sau khi môi chất lạnh ở dạng lỏng với nhiệt độ và áp suất cao đi qua giàn nóng, chúng sẽ được phun qua các lỗ nhỏ trong van tiết lưu. Làm cho môi chất lạnh sau khi qua van tiết lưu, sẽ có nhiệt độ thấp và áp suất thấp.
- Thứ hai, lượng môi chất lạnh được phun vào giàn lạnh sẽ được van tiết lưu sẽ điều chỉnh, tùy thuộc vào nhiệt độ trong xe.
e. Phin lọc ga
Là bộ hút ẩm, nó có tác dụng loại bỏ hơi nước trong môi chất, phòng ngừa tình trạng nước bị đóng băng thành tinh thể dễ làm cho hệ thống bị phá hủy. Ngoài ra, bộ lọc khô này còn có một nhiệm vụ lọc khác là giúp giữ các chất ô nhiễm trong hoạt động của môi chất và hệ thống.
f. Quạt gió
Quạt gió điều hoà (quạt lồng sóc) có nhiệm vụ thổi hơi lạnh từ dàn lạnh vào cabin xe ô tô.
g. Gas điều hoà
Gas điều hòa ô tô (ga điều hoà, môi chất lạnh) tuy không phải là một bộ phận nhưng lại đóng vai trò rất quan trọng trong cả quá trình hoạt động của điều hoà ô tô. Gas điều hoà có nhiệm vụ trao đổi nhiệt khi tuần hoàn. Khi nó bay hơi nó sẽ giúp nhận nhiệt, nhờ đó mà nhiệt độ trong cabin xe được hạ thấp. Khi nó hóa lỏng nó sẽ giải phóng nhiệt.
2. Nguyên lí hoạt động của hệ thống điều hòa
Các kỹ sư áp dụng rất nhiều định luật vật lý để chế tạo nên một chiếc điều hòa. Thế nhưng, có hai nguyên tắc cơ bản là hiện tượng thu nhiệt khi một chất lỏng bay hơi và tỏa nhiệt khi nó chuyển từ hơi sang lỏng. Vì vậy, chiếc điều hòa không khí nào cũng có một máy nén, bình ngưng, bình làm khô, van giãn nở nhiệt, máy hóa hơi và “dòng máu” là chất làm lạnh. Chất làm lạnh là chất lỏng có khả năng bay hơi ở nhiệt độ thấp.
Trước kia, ngành công nghiệp điện lạnh sử dụng chất R-12 nhưng do chứa chlorofluorocarbon (CFC) gây thủng tầng ozon nên nó được thay bằng R-134a từ 1996.
Nguyên lý hoạt động của hệ thống điều hòa trên ô tô có thể tóm gọn thành các bước như sau:
- Đầu tiên, máy nén, được nối với động cơ thông qua dây curoa, hút chất làm lạnh ở thể khí (từ bình chứa gas) rồi nén ở áp suất cao.
- Khi bị nén, nhiệt độ chất làm lạnh tăng lên và nó được đẩy sang giàn nóng, nằm ở vị trí phía đầu xe, gần lưới tản nhiệt và có quạt riêng.
- Ở giàn nóng, do được tản nhiệt ở áp suất cao nên chất làm lạnh hóa thành thể lỏng và chuyển sang van giãn nở (hoặc van tiết lưu).
Tiếp theo, tại van tiết lưu, áp suất giảm đột ngột nên chất làm lạnh hóa hơi và chuyển tới giàn lạnh. Ở đây, nó lấy nhiệt từ môi trường xung quanh và khiến nhiệt độ giảm xuống. Hơi lạnh sẽ được quạt gió thổi ra môi trường. Gió thổi ra từ giàn lạnh có thể là gió ngoài (làm lạnh ngoài), gió trong ca-bin hoặc cả hai.
II. Cách sử dụng điều hoà ô tô tiết kiệm
1. Không nên bật điều hòa trước hoặc cùng lúc khởi động máy
Khi bạn bật điều hòa trước hoặc cùng khi với khởi động xe ô tô gây tiêu tốn năng lượng, ảnh hưởng tuổi thọ của ắc quy và hệ thống làm lạnh. Vì vậy để tiết kiệm điện năng và giữ cho các thiết bị được bền bỉ, bạn hãy mở cửa xe để luồng khí nóng thoát ra ngoài và sau khi khởi động xe khoảng 10 phút mới tiến hành bật hệ thống điều hòa.
2. Đóng kín các cửa khi mở điều hòa
Lưu ý tiếp theo trong cách sử dụng điều hòa ô tô là nên đóng kín cửa xe để hạn chế sự lãng phí hơi lạnh thoát ra ngoài, giúp tiết kiệm nhiên liệu. Để có thể thoải mái hơn khi sử dụng xe thì song song với việc mở điều hòa bạn nên chỉnh chế độ quạt gió phù hợp.
3. Lấy gió từ môi trường để thêm dưỡng khí
Đối với thời tiết bình thường, khi xe vận hành bạn nên để quạt lấy gió từ môi trường giúp tăng thêm dưỡng khí cho hành khách.
4. Tắt toàn bộ hệ thống điều hòa khi trời mưa
Điều cần chú ý tiếp theo khi vận hành ô tô trong thời tiết mưa gió hay ngập nước là bạn nên tắt toàn bộ hệ thống làm mát trên xe để tránh việc rác bẩn xâm nhập gây hư hỏng hệ thống điều hòa.
5. Bảo dưỡng điều hòa ô tô định kỳ
Yếu tố tiếp theo mà người sử dụng xe ô tô cần lưu ý là nên bảo dưỡng xe định kỳ nhằm tăng tuổi thọ hệ thống điều hòa và kịp thời sửa chữa khi phát hiện hư hỏng.
